Puur Eten

Onmisbaar in iedere keuken: de vijzel. Je maakt in een handomdraai (letterlijk, in dit geval) verse pesto’s, kruidenmengsels, sambal, currypasta’s enzovoorts. De vijzel is een van de oudste keukeninstrumenten en haalt alle smaak uit je (verse) kruiden en specerijen naar boven. De vijzel is tevens goed voor je spierballen aangezien het wel wat kracht kost. Als je dus van koken houdt, zie ik echt alleen maar plussen.

Vijzels heb je in alle soorten en maten. Hout, keramiek, porselein, graniet: het kan allemaal. Laatst kocht ik een nieuwe granieten vijzel en zag dat de binnenkant een beetje ruw was. Ruw is overigens niet erg; het zorgt juist voor een goede maling. Maar je moet zorgen dat de zwakke deeltjes/steentjes in de vijzel op voorhand verwijderd zijn. Met een paar eenvoudige stappen laat ik zien hoe je je ruwe granieten vijzel kunt voorbereiden voordat je ‘m voor de eerste keer in gebruik neemt.

Neem een klein handje droge witte rijst. Plet, draai en schaaf de rijst fijn. Helemaal rondom. Niet aaien. Flink wat kracht zetten.Zodra het grootste deel van de rijst is fijngemalen tot poeder, herhaal je dit proces nog een keer. Als het poeder na de tweede keer vijzelen nog steeds kleine stukjes steen bevat, herhaal je het nog eens. Twee keer was bij mij voldoende. De rijstmeel (want dat maak je in feite) moet helemaal wit uit de vijzel komen.
Spoel de vijzel af onder lauwwarm water.Droog de vijzel goed af. Doe nu een handje droge kokosrasp in de vijzel. (Handje pinda’s kan ook).Flink draaien met druk. Op een gegeven moment merk je dat de kokosrasp zal plakken aan de binnenkant van de vijzel. Dat is perfect! Draai door tot overal een laagje kokos zit. Laat nu een paar uur staan. De olie die in de kokos (of pinda’s) zit, zal langzamerhand in de ‘poriën’ van de vijzel trekken. Op deze manier ontstaat er een oliehoudend laagje in de vijzel die voor een groot deel zal voorkomen dat er smaken en geuren in de vijzel trekken. Tijdens het wachten kun je dit filmpje bekijken waar Jamie Oliver laat zien welke vijzel-technieken er zijn.

Spoel weer af met lauwwarm water en maak de vijzel droog. De vijzel is nu klaar voor gebruik.
Uiteindelijk is het een kwestie van oefenen. Doe niet te veel tegelijkertijd in de vijzel, zet veel kracht, plet, draai, schraap… Work it! Alles wat uit je vijzel komt, zal overheerlijk zijn. Gegarandeerd.

Recepten voor in de vijzel:

• Penang curry
• Amok (gestoomde vis uit Cambodja)
• Khao Soi (Thaise currysoep)
• Laksa (currysoep uit Singapore en Maleisië)
• Rendang daging (bekend stoofgerecht uit Indonesië)

Foto’s zijn gemaakt door Tijn Schmitz in de kookstudio van Sjef Kok in Boxmeer.